Bijdrage aan het Liber Amicorum voor Paul de Blot met als thema Dankbaarheid. Het Liber Amicorum is uitgegeven ter gelegenheid van zijn afscheid als hoogleraar Business Spiritualiteit aan Nyenrode Business Universiteit op 20 november 2013
Doen wat je nu te doen hebt
Bloeit een bloem om dankbaarheid te ontvangen van de insecten die zich voeden met haar nectar? Krijgt de zon iets terug van de bloem die hij licht en warmte geeft? Voedt een moeder haar baby om later door het opgegroeide kind verzorgd te kunnen worden?
Kijken we naar de natuur dan lijkt het erop dat ieder organisme doet wat het te doen heeft. Door uitsluitend dat te doen of te zijn, geeft het wat het te geven heeft en ontvangt het wat het nodig heeft om te doen wat het te doen heeft. Waarom verwachten wij, als mens, vaak iets te ontvangen als we iets geven, in materiële dan in ieder geval wel in immateriële zin? Is dat misschien omdat we “Doen wat we nu te doen hebben”, hebben vervangen door “Iets doen waarmee we direct dan wel indirect geld kunnen verdienen”? Niet alleen om te (over)leven, maar ook uit angst dat we wellicht in de toekomst niet genoeg zouden kunnen hebben. Ondermijnt deze angst niet juist het vertrouwen dat we datgene zullen ontvangen wat we nodig hebben? Ik vind dat zelf wel een spannend gegeven. Durf ik er werkelijk op te vertrouwen dat als ik doe wat ik te doen heb, en van daaruit geef wat ik te geven heb, zal ontvangen wat ik nodig heb? Hoe werkt dat in een maatschappij die draait om geld?
Het begint met de vraag wat heb ik zelf dan te doen in dit leven. Gedurende al die jaren dat ik met mijn bewustwordingsproces bezig ben, merk ik dat ik heel graag wil begrijpen hoe “de dingen” werken en hoe het zit met mijn gedrag, emoties en gevoel, zowel mentaal als fysiek, en hoe ik de juiste dingen goed kan doen. Het is mijn hartenwens om “schoon” te zijn, dat ik alle zwaarte en blokkades in mij heb opgeruimd en dat ik mijzelf in alle puurheid mag laten zien. Tegelijkertijd realiseer ik me dat ik ook die blokkades te accepteren heb als onderdeel van wie ik nu ben. Maar wat heb ik dan te doen? 10 jaar geleden ben ik begonnen met beeldhouwen, een prachtige metafoor voor het verwijderen van lagen, van blokkades om het beeld uit de steen te voorschijn te laten komen. Na enige tijd voelde ik van binnenuit de urgentie om “iets” met het beeldhouwen te doen binnen organisaties (tot dan had ik o.a. jaren in de ICT gewerkt).
Dat was het moment dat ik via de VCV, de alumnivereniging van Nyenrode, in contact kwam met Prof. Dr. Paul de Blot en zijn bijeenkomsten over Business Spiritualiteit. Wat heerlijk om mijn ervaringen met beeldhouwen terug te zien, horen, voelen en te delen tijdens die bijeenkomsten, en uiteraard ook om nieuwe ervaringen op te doen. Met de uitnodiging mijn verhaal over het beeldhouwen te vertellen in een van die bijeenkomsten en ook een artikel te schrijven voor het Business Spiritualiteit Magazine Nyenrode, heeft Paul me enorm gestimuleerd ook daadwerkelijk met beeldhouwen binnen organisaties aan de slag te gaan. Een van de dingen die me het meest is bijgebleven is Paul’s opvatting dat er niet een standaard stappenplan of aanpak is om tot spiritualiteit bij mensen of binnen organisaties te komen. Iedereen heeft daar echt zijn eigen weg in te vinden en voor dat proces verantwoordelijkheid te nemen. En het leven loopt vaak anders dan gepland.
Dat is ook de basis bij mijn werk, zowel bij het maken van mijn eigen beelden als bij de workshops die ik geef. In plaats van te werken vanuit een vastomlijnd idee hoe het beeld eruit moet komen te zien, begin ik met een intentie, bijv. schoonheid of voldoening, en vervolgens ga ik aan de slag zonder precies te weten hoe het eruit zal komen te zien. Alleen de vraag “Wat heb ik nu te doen” is van belang. Het beeldhouwproces leert me telkens weer te vertrouwen dat het goed komt, ook als er stukken steen afbreken of als ik op het eerste gezicht ergens teveel weghaal. Het blijkt dat juist die situaties leiden tot nieuwe wendingen in het proces, waardoor het beeld uiteindelijk authentieker en krachtiger wordt. Elk beeld staat voor een stap in mijn persoonlijke proces en ik voel fysiek dat ook blokkades in mijn lichaam worden opgeruimd. Hoe meer ruimte ik maak in de steen , des te krachtiger kan angst, boosheid of verdriet in mij worden geheeld. Telkens op een diepere laag. Het geeft me een gevoel van intense dankbaarheid om op deze manier te creëren.
Mijn eigen worstelingen tijdens het beeldhouwen en daarbuiten vormen voor mij de grootste inspiratiebron voor de workshops die ik geef. Het stelt me tegelijkertijd in staat te werken aan mijn hartenwens. Ook tijdens de workshops word ik telkens weer uitgenodigd mijn overtuigingen en blokkades van alle kanten te bekijken en zo nodig los te laten.
Bij het geven van de workshops is het loslaten van de controle misschien wel de grootste uitdaging. Met mijn intenties en aandacht probeer ik de juiste randvoorwaarden te creëren. Vervolgens is het aan de deelnemers om hun eigen weg in de steen te vinden en verantwoordelijkheid voor het proces te nemen. Ik mag erop vertrouwen dat ieder zijn “ding” tegenkomt en het is aan de persoon zelf om er al dan niet wat mee te doen. Als ik zie dat er een stap wordt gezet, voel ik grote dankbaarheid. Misschien is inspiratie wel hetgeen ik te geven heb, zowel met mijn beelden als mijn workshops.
Durf ik erop te vertrouwen dat als ik doe wat ik nu te doen heb, en geef wat ik te geven heb, ontvang wat ik nodig heb om te kunnen leven? Deze vraag is spannender geworden nu mijn man sinds de zomer zonder baan zit. Het is voor mij een uitdaging de stemmen van angst niet teveel aandacht te geven en helder te krijgen wat ik nu te doen heb. Het is vast geen toeval dat ik nu werk aan een beeld van een vlinder die zich uit de cocon worstelt.
Voelen de bloem, de zon, de moeder dankbaarheid als ze geven vanuit wat ze in hun leven te doen hebben? Als ik de schoonheid van de natuur ervaar, voelt het voor mij alsof elk organisme dankbaar is om te kunnen doen of zijn waarvoor het hier op aarde is. Tegelijkertijd voelt het als een collectieve dankbaarheid van het geheel, waar ik zelf ook deel van uitmaak en ervaar ik een intense liefdevolle dankbaarheid in mijzelf.
Marjolein Berger-Vos
